Çiçek Yapısı ve Döllenme Biyolojisi Cevizlerde çiçekler monoik yapıdadır. Yani erkek ve dişi çiçekler aynı ağaç üzerinde fakat farklı yerlerde bulunur. Cevizlerde tozlanma rüzgar yardımıyla gerçekleşir. Erkek Çiçekler Erkek çiçekler bir önceki gelişme döneminin sürgünleri üzerinde bulunan yan tomurcukların ilkbaharda gelişmesiyle meydana gelen 5- 20 cm boyundaki yeşil renkli ve aşağı doğru sarkık püsküller (kedicik) üzerinde meydana gelirler. Olgun bir ceviz ağacı 5000- 6000 adet püskül üretebilir. Ayrıca bir ağacın çiçek tozu (polen) üretme kapasitesi yaklaşık 10 ile 100 milyar arasında değişebilir. Dişi Çiçekler İlkbahar gelişme döneminde sürgünlerin ucunda meydana gelen dişi çiçeklerin sayısı 1- 26 arasında değişebilir. Dişi çiçekte 4 perianth yaprağı ile braktecikler ovaryum ile kaynaşmıştır. Çanak yaprak sayısı 3- 6 arasında olup taç yaprak yoktur. Stigma girintili çıkıntılıdır, yumurtalıkta bir tohum taslağı bulunur. Yumurtalık dış duvarı meyvenin dışındaki yeşil kabuğu meydana getirirken, sert kabuk yumurtalık iç duvarlarının sertleşmesinden meydana gelir. Ceviz içi, embriyo ve tohum kabuğundan oluşan tohumdur. Yenen kısım doğrudan doğruya kendisidir.

İklim Cevizler kış ve ilkbahar aylarında soğuklama gereksinimini karşılayacak kadar soğuk; ilkbahar ve yaz aylarında normal büyüme ve olgunlaşmayı sağlayacak ölçüde sıcak (25- 35°C) isterler. Ceviz çeşitlerinin soğuklama gereksinimi +7.2°C’nin altında “500-2000 saat” arasında değişir. Düzenli bir ürün için cevizlerde soğuklama gereksiniminin karşılanması gerekmektedir. Ceviz yetiştiriciliği açısından yıllık toplam en az 500 mm yağış yeterli olmakla birlikte bu yağışın düzenli olması önemlidir. Meyvelerin normal gelişebilmeleri için yazın toprakta yeterli suyun bulunması gerekir.  Toprak Ceviz 2- 4 m derinliğe kadar inebilen güçlü bir kök sistemine sahiptir. Yetiştiricilik bakımından ileride sorunlarla karşılaşmamak için toprak derinliğinin en az 2 m olması ve toprağın geçirgen olması gerekir. Toprak pH’sı 6- 7 dolayında olmalı ve toprakta alkalilik ve tuz sorunu bulunmamalıdır. Toprak iyi drenajlı, geçirgen, organik maddece zengin ve havadar olmalıdır. Toprağın su tutma kapasitesinin yüksek olması ceviz yetiştiriciliği açısından önemlidir.

CEVİZİN ÇOĞALTILMASI Cevizlerde yabancı döllenme hakim olduğundan, tohumların kalıtsal yapısı karışıktır. Böyle tohumlarla yapılan yetiştiricilikte, ana bitkinin aynısını elde etmek mümkün değildir. Bu nedenle, ceviz çeşitleri aşı ile çoğaltılır. Ceviz niçin aşılanır? 1. Meyve verimi 2. Meyve kalitesi 3. Yapraklanma ve çiçeklenme 4. Ağaç büyümesi 5. Kereste kalitesi 6. Hastalıklara dayanım 7. Kışa dayanıklılık 1. Generatif (Tohumla) Çoğaltma Tohumla yapılan çoğaltmalarda meydana gelen yavru bitkiler, ana bitkinin hemen hemen hiçbir özelliğini taşımazlar. Bu nedenle cevizlerde tohumla çoğaltma, anaç veya çöğür eldesi ve ıslah çalışmaları dışında, genetik açılım nedeniyle, tercih edilen bir çoğaltma yöntemi değildir. 1.1. Tohumlarda Aranacak Özellikler Tohum olarak kullanılacak cevizler; • Dolgun olmalı • Gelişmeleri tam olmalı • Sağlıklı ve iyi gelişmiş ağaçlardan alınmalıdır • Herhangi bir nedenle zarar görmüş meyveler tohumluk olarak kullanılmamalıdır. CEVİZ TOHUMLARINDA KATLAMA İŞLEMİ 2. Vegetatif Çoğaltma Genetik açılım nedeniyle tohumla çoğaltmanın yapılamadığı cevizler vegetatif yollarla çoğaltılır. Cevizlerde aşı tutmasının zor olmasına rağmen günümüzde geçerliliğini koruyan vegetatif çoğaltma metodu aşı ile çoğaltmadır.

CEVİZLERİN ÇOĞALTILMASINDA EN ÇOK KULLANILAN AŞILAR 1. Göz Aşıları * T-Göz Aşısı * Yama Göz Aşısı * Yonga Göz Aşısı 2. Kalem Aşıları * Yarma Aşı* * Dilcikli Aşı* * Fidanlıklarda ceviz anaçları yama göz aşısı, bilezik (halka) göz aşısı, T göz aşısı, dilcikli veya dilciksiz kalem aşısı yöntemleri ile aşılanır. T göz aşısında başarı oranı düşüktür. 1 ve 2 yaşlı ceviz anaçları kış dinlenme döneminde, kontrollü sıcaklık ve nem koşullarında yongalı göz aşısıyla da başarılı bir şekilde aşılanabilmektedir. Yama ve bilezik göz aşıları, bölgeye göre değişmek üzere nisan sonumayıs başında veya temmuz-ağustos aylarında yapılır. Dilcikli ve dilciksiz aşılar ise kış sonunda, yani dinlenme döneminde uygulanır. Kalınlaşmış anaçlar ise yarma, kakma veya çoban aşısıyla aşılanırlar. Bu yöntemler içerisinde temmuz veya ağustos aylarında yapılan yama ve bilezik göz aşıları daha başarılı görülmektedir. Diğer birçok meyve türünden farklı olarak ceviz aşılarında, aşıların tutmasını etkileyen birçok faktör bulunmaktadır. Bunlar; sıcaklık, aşılama zamanı, aşı bağı, özsu akışı gibi. Aşı kaynamasındaki sıcaklık aralığı diğer meyve türlerinde çok geniş olduğu halde, cevizde 24-27°C sıcaklıkta yara dokusu oluşarak aşı kaynaşması meydana gelmektedir. 20°C’nin altındaki sıcaklıklarda yara dokusu oluşmamaktadır. Aşılama döneminde özsu akışının en az olması istenir. Aşırı sıcaklık dalgalanmaları özsu akışını hızlandırır. Çok soğuk bir geceyi izleyen güneşli ve sıcak bir günde, sabah saat 10.00’dan itibaren özsu akışı başlamaktadır. Uygun aşılama sıcaklığı olan 24-27°C’lerde özsu akışının azaltılması, aşılamadan 15 gün önce çöğürün tepesinin veya yapraklarının kesilmesi, aşı noktasının altında kalan kısımdaki kabuğun birkaç yerden çizilmesi gibi işlemler yararlı olmaktadır. Bunların yanında, esneyebilen aşı bantlarının kullanılması, aşı gözünün pişkin olması, aşılama zamanında oransal nemin yüksek olması gibi faktörlerde aşı tutmasında olumlu etkide bulunmaktadır. , AŞI BAŞARISINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER * Sıcaklık * Nem * Aşıcının deneyimi * Aşıda kullanılan malzemeler * Anaç- Kalem * Aşı zamanı * Hastalık vs

CHANDLER Salkımda meyveler 1-4’lü olup ince kabuklu, az pürüzlü, oval şekilli, bir çeşittir. Kabuktan ayrılması kolaydır. Kuru ve taze ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir. Aynı ekolojide Bilecik çeşidinden 1 hafta, Yalova çeşidinden 3 hafta sonra çiçeklenir. Geçit kuşağına kadar olan bölgelerde ilkbahar donlarını atlatabilen bir çeşittir. Tomurcuklarda verim %85-90’dır. Çok verimlidir. İç beyazlık oranı %90-100 dür. Orta kuvvette büyür. Yarı dik gelişir. 8×8 dikime uygundur. Geç yapraklandığı için bakteriyel yanıklıktan etkilenmez. Meyve ağırlığı= 13 g İç ağırlığı= 6.5,7 gr İç oranı= % 49-52 Yağ oranı= % 70 Protein oranı= % 23 Tozlayıcı= Scharsch Franquette YALOVA-1 Salkımda meyveler 1-2’li olup, kabuğu orta kalınlıkta, az pürüzlü, oval şekilli bir çeşittir, dağınık dallıdır. Kabuktan ayrılması kolaydır. Kıyıdan itibaren geçit kuşağına kadar olan bölgelerde tavsiye edilir. Ağacı kuvvetli büyür. Meyve ağırlığı= 16 g İç oranı= % 49 Yağ oranı= % 70 Protein oranı= % 23 Tozlayıcı= Yalova-4 , Kaplan-86 , Şebin YALOVA-2 Meyve kabuğu orta kalınlıkta, kabuk pürüzlü olup, meyvesi oval şekillidir. Önce dişi çiçekler olgunlaşır. Taze olarak tüketilmeye elverişlidir.İçin kabuktan ayrılması kolaydır.Meyve Eylül sonlarında hasat edilir.Meyve ağırlığı= 16.5 g İç ağırlığı= 7.6 g İç oranı= %46  Yağ oranı= % 68 Protein oranı= %18 Tozlayıcı= Yalova 1, Bilecik, Şebin YALOVA-3 Salkımda meyveler 2-3’lü oluşur. Dik dallıdır.İnce kabuklu ve ovalimsi bir meyve şekline sahiptir.Kuru ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir.Kabuktan ayrılması kolaydır.Kıyıdan itibaren geçit kuşağına kadar olan bölgeler için tavsiye edilir.Meyve ağırlığı= 13 g İç oranı= % 53 Yağ oranı= % 69 Protein oranı= % 21 Tozlayıcı= Yalova–4, Bilecik, Yavuz YALOVA-4 Yayvan, dik dallı ağacı orta kuvvette gelişme gösterir.Kıyıdan itibaren geçit kuşağına kadar olan bölgeler için tavsiye edilir.Yalova çeşitlerinin içinde erken uyanan bir çeşittir.Meyveler 2-5’li oluşur. Meyve içi dolgun olup kabuktan kolay ayrılır.Kuru ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir.Tane ağırlığı= 13 g İç oranı= % 52 Yağ oranı= % 69 Protein oranı= % 17 Tozlayıcı= Yalova–1, kaplan-86 YAVUZ Ceviz yetişen tüm bölgelerde yetişir. Özellikle geç donların görüldüğü yerlerde yetiştirilmesi tavsiye edilir.Meyvesi oval şekilli olup, kabuktan çok kolay ayrılır.İçi dolgun ve beyaz renklidir.Kuru ve taze ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir.Eylül ayı sonlarına doğru hasat edilir.Tane ağırlığı= 17.4 g İç oranı= % 56 Tozlayıcı= Bilecik ŞEBİN Kıyı bölgeleri hariç ceviz yetişen yörelerde yetişir.Özellikle geç donların görüldüğü yerlerde yetiştirilmesi tavsiye edilir.Çok verimli, meyve salkımı 2-4’lüdür.Yuvarlak meyve yapısına sahiptir.İnce kabukludur, kabuktan kolay ayrılır. İçi dolgundur.İç kurduna hassastır. Tane ağırlığı= 12 g İç oranı= % 63 Yağ oranı= % 67 Protein oranı= % 17 Tozlayıcı= Bilecik , Yavuz BİLECİK Kıyı bölgeler hariç ceviz yetişen yörelerde yetişir. Özellikle geç donların görüldüğü yerlerde yetiştirilmesi tavsiye edilir. Meyve salkımı 2-3’lüdür.%30 yan dallarda meyve yapar.İnce kabukludur, kabuktan kolay ayrılır. İçi dolgundur.Tane ağırlığı= 13 g İç oranı= % 53 Yağ oranı= % 68 Protein oranı= % 18 Tozlayıcı= Şebin , Yavuz FRANQUETTE Dik ve iri ağaçlar yapar, yan dal verimliliği düşüktür. Meyveleri uzunumsudur. Chandler’e tozlayıcı olarak yetiştirilir. Kapama bahçe olarak tavsiye edilmez.Geç yapraklandığı için ilkbahar geç donlarına karşı dayanıklı sayılır.Beyaz iç yapar.Meyve iriliği= 11-12 gr İç ağırlığı= 5.3 gr İç oranı= % 46-47 PEDRO Ağaç küçük taç yapar zayıf gelişir. İleriki yıllarda budamaya gereksinim duyar. 7 x 7 dikime uygundur. Orta geç yapraklanır. Yan tomurcuklarda verim % 65 dir. Kabukta yanakların yapışması zayıftır. İç ağırlığı= 5,6 gr İç oranı= % 47 – 49 Beyaz Renkli iç oranı= % 80-85 Tozlayıcı= yerli kaman -1 FERNOR Salkımda meyveler 1-4’lü oluşur. Dik ağaç yapar.İnce kabuklu ve uzunumsu bir meyve şekline sahiptir.Geç çiçeklenir.Kabuktan ayrılması kolaydır.Kuru ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir. Franquette çeşidinin yan dallarda meyve veren Lara melezidir.Meyve ağırlığı= 11-12 g İç randımanı= % 42-47 Yağ oranı= % 69 Protein oranı= % 21 ŞEN-1 Kıyı bölgeler hariç, tüm bölgelerde yetiştirilir. Özellikle geç donların  görüldüğü yerlerde yetiştirilmesi tavsiye edilen en önemli çeşitlerimizden biridir.Dik, yayvan, kuvvetli bir gelişme gösterir. Kabuklu ve iç ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir.İçin kabuktan ayrılması kolaydır. Meyve Eylül sonlarında hasat edilir.Çok verimli bir çeşit olup, salkımda 3-4’lü meyvelere sahiptir.Meyve ağırlığı= 17g İç oranı= %54 Yağ oranı= %74 Protein oranı= %18 Tozlayıcı= Şebin, Yalova-1, Yavuz-1(Erkek ve dişi çiçekleri aynı zamanda olgunlaştığı için tozlayıcıya gerek duymaz. Fakat yine de bu çeşitler bahçeye dikilebilir.) ŞEN-2 Meyvesi yuvarlak şekilli, kabuk orta derecede pürüzlü ve orta kalınlıktadır.İç ve kabuklu ceviz olarak pazarlanabilir.Meyveler Ekim başlarında olgunlaşır, salkımda genellikle 2-3’lü meyve oluşur. Dişi çiçeklerin olgunlaşması daha öncedir. Bu iyi bir çeşit özelliğidir. Meyve ağırlığı= 12.1 g İç ağırlığı= 6.6 g İç oranı= % 55’tir. Yağ oranı= %67 Protein oranı= %22 Tozlayıcı= Şen 1, Maraş 18 TOKAT-1 (Şen 3) Ceviz yetişen tüm bölgelerde uygundur. Ağacı dik yayvan, kuvvetli bir gelişme gösterir.Meyvesi yuvarlak, meyve kabuğu pürüzlü ve gözenekli olup, incedir.Taze ve kuru ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir.İçi dolgun ve beyaz renklidir. İçin kabuktan ayrılması kolaydır.Meyveler Eylül ortalarında olgunlaşır ve salkımda 2-3’lü meyve oluşur.Erkek çiçeklerin olgunlaşması daha öncedir. Meyve ağırlığı= 12 g İç ağırlığı= 7,5 g İç oranı= % 63 Yağ oranı= % 71 Protein oranı= % 23 Tozlayıcı= Şebin, Şen-2, Yavuz-1 SÜTYEMEZ-1 İç rengi sarı-açık sarıdır.Yapraklanması ve meyve hasadı ne erken ne de geçtir.Yan dal meyve verimi % 60-75 olup, çok verimlidir.Dişi çiçekler önce açar.Meyve ağırlığı= 25-27 g İç ağırlığı= 12-135 g İç oranı= % 49-51 Tozlayıcı= Şebin, Maraş-18, Yalova-4

CEVİZ ANAÇLARI J. Regia çöğürleri: En çok kullanılan anaç tipidir. Ülkemizde sadece bu anaç kullanılır.Cevizin kültür çeşitleri ile aşı yerinde mükemmel bir kaynaşma sağlar. Bu anaca aşılı cevizlerin gelişme kuvveti, ağaç büyüklüğü ve evrimi değişir.Kök çürüklüğüne ve kök boğazı çürüklüğüne çok hassastır. Kök kanserine ve kök ur nematoduna duyarlıdır.Topraktaki tuzluluğa çok dayanıklı değildir. Anaç elde etmek için kullanılacak olan tohumlar yaz sonu-sonbahar başında hasat edilen meyvelerden sağlanır.İyi bir çimlenme sağlamak için tohumlar, ekimden önce 3 ay süreyle soğukta katlamaya konulmalıdır. Her ne kadar J. regia tohumlarının çimlenmesi için katlama gerekli değilse de, katlama çimlenmeyi hızlandırmaktadır.Tohum ekim derinliği tohumun iriliğine göre 5-8cm kadardır. Tohum ekimi tavalara veya doğrudan aşı parsellerine yapılır. Bunlar aşılanabilecek büyüklüğe ulaştığı zaman aşılanırlar. Ülkemizde ceviz kültür çeşitlerinin aşılanmasında sadece J. regia anaçları kullanılmaktadır. Diğer ülkelerde başka anaçlarda kullanılmaktadır. Juglans hindsii: Kuzey Kaliforniya kara cevizi olarak adlandırılır. ABD’de ve özellikle Kaliforniya’da en fazla kullanılan anaçtır.Melez anaçlardan hariç olarak, diğer anaçlardan daha hızlı büyür ve erken meyveye yatar.Çöğürleri kuvvetli gelişir, aşı yerinde sağlam bir bağlantı oluşturur ve kötü toprak koşullarına toleranslıdır.Kök çürüklüğüne ve kök ur nematoduna dayanıklı; kök boğazı çürüklüğüne ve kök yara nematoduna hassastır. Kök kanserine dayanımı yüksektir. Juglans nigra: Doğu kara cevizi olarak adlandırılmıştır. Doğu ABD ve Kanada orjinlidir.Soğuğa dayanıklı bir anaçtır.Genç ağaçları yavaş büyüdüğünden verime geç yatar.Fidanları uzun bir kazık kök oluşturduğu için şaşırtılması zordur. Paradox anacı: J. hindsii x J. regia melezidir.Kök çürüklüğüne, kök boğazı çürüklüğüne, kök yara nematoduna ve neme dayanıklıdır. Kök kanserine hassastır.Gelişme kuvveti bakımından Paradox anacına aşılı olanlar kuvvetli, J.hindsii’ye aşılı olanlar orta kuvvetli, J. regia’nınkiler ise değişkendir. Royal anacı: J. nigra x J. hindsii melezidir. J. regia çeşitlerinin çoğaltılmasında sınırlı olarak kullanılır.En kuvvetli ceviz anacıdır. Çok hızlı büyür. Özellikle kerestesi değerlidir. Fazla kullanılan bir anaç değildir.

Kaliteli, verimli ve pazarda yüksek fiyatla satılan çeşitler seçilmelidir. Cevizlerde istenen başlıca özellikler; Randıman en az %50 olmalı Meyve ağırlığı en az 10g olmalı Kabuk kalınlığı 0.92mm den fazla olmamalı Periyodisite göstermemeli Çiçeklenme geç olmalı Yapraklanma geç olmalı Verim yüksek olmalı İç rengi açık beyaz, kehribar sarısı olmalı İç dolgun olmalı Kabuk düzgün olmalı Yan dallarda çiçek oluşturma oranı fazla olmalı Her tomurcuktan oluşan dişi çiçek sayısı fazla olmalı

Cevizde bahçe tesisi Ceviz çok uzun ömürlü bir bitki olduğu için bahçe tesis ederkendikkatli davranmak gerekmektedir. Bahçe iki şekilde tesis edilmektedir.Birincisi ve uygun olanı kapama bahçeler şeklinde olanıdır. İkinci tesis şekli ise toplu arazilerin bulunmadığı bölgelerde kenar ve sıra şeklinde dikimdir. Bu dikim şekli ülkemizde uzun yıllar bahçe kenarlarında ve dere boylarında yapılan dikim şeklidir. Özellikle bu gibi alanlarda tohumdan yetiştiricilik yapılmıştır. Ceviz büyük taç yapan bir meyve türüdür. Bu nedenle sıra arası ve sıra üzeri mesafelerin de buna göre ayarlanması gerekmektedir. Ülkemizde diğer ülkelerde sıra arası ve sıra üzeri mesafeler 10×10, 12×12, 14×14 m uygulanıyorsa da, bu mesafeler çeşidin büyüme gücü,toprak yapısı gibi etkenlere bağlıdır. Buna karşılık az meyilli ve düz arazilerde, uygun toprak yapısına sahip (alüvyal) yerlerde önerilen dikim mesafesi 7×7 m olmalıdır. Cevizde tam bodur anaç veya yarı bodur anaç olmadığı için çok sık bahçe tesis etmek mümkün olmamaktadır.

Cevize yıllık bakım işlemleri Toprak işleme; Cevizler derin kök yapan bitkiler oldukları için derin ve yüzlek toprak işlemesinden zarar görmezler Sulama; Yapılan araştırma sonuçlarına ceviz bahçeleri yıllık 750 ila 1500mm’lik bir sulamaya ihtiyaç duymaktadırlar.Gübreleme; Yeni tesis edilecek bahçelerde dikim çukuruna yanmış ahır gübresi verilmelidir. Nisan başında her fidana 100g amonyum sülfat verilmesi de tavsiye edilmektedir. Ceviz azota fazla ihtiyaç duyan bir meyve türüdür. Buna karşılık fosfor ve potasyuma daha az ihtiyaç duymaktadır. Ceviz Fe, Cu, Zn, Mg, B gibi elementlere de ihtiyaç göstermektedir. Gübrelemede önemli olan toprak ve yaprak analizleri sonuçlarına göre gübreleme yapmaktır.İlaçlama; Yaprak dökümünden sonra %2’lik bakır eriyiği ile fidanlar ve ağaçlar muamele edilmelidirler. Bu uygulama kara leke ve bakteriyel hastalıkların önlenmesi ve sürgünlerin pişkinleşmesi açısından önemlidir. Bitkiler uyanmadan önce aynı ilaçlamanın tekrar edilmesi; 1. Hastalıklardan korur. 2. Sürgün uyanmasını geciktirir. 3. Yaz ayları içerisinde kara leke ve iç kurduna karşı sistemik etkili bir ilaçla bir fungusit karıştırılarak atılabilir.

DERİM Genelde ekolojiye göre değişmekle birlikte eylül ortaları hasat zamanıdır. Ağustos sonunda başlayıp Ekim ayı ortalarına kadar devam eder. Meyvenin yeşil kabuğu(kal) çatlamaya başladığı zaman hasat başlayabilir. Ancak yeşil kabuğun çatlaması ile iç olgunluğu aynı döneme rastlamayabilir.-Genellikle nemli ve serin kıyı bölgelerinde yeşil kabuk çatlaması ile iç olgunluğu aynı döneme rastladığı halde, -Sıcak ve kurak iç bölgelerde yeşil kabuk çatlaması, iç olgunluğundan 3-4 hafta sonra meydana gelir.Derim zamanının geldiği cevizin yeşil kabuğunun çatlayıp içinin (endokarp) 1/3’ünün görüldüğü zamandır. Ağacın %30’u bu duruma geldiği zamanda hasat gelmiş demektir. Ceviz içini tam doldurmalı, erken derilmemelidir. GA3 uygulaması derimi erkene alabilir.Derimden önce bahçe tabanı hafifçe sertleştirilmeli veya ağaçların altına yakalama kafes kafesleri yerleştirilmelidir.Ceviz kalitesinin korunması için derim süresince toprak neminin korunması gerekmektedir. Aksi halde; İç kararması, iç büzüşmesi, yeşil kabukta güneş yanıklıkları olabilir.Derimde mekanik sarsıcılar kullanılabilir. Bunun için derimden birkaç hafta önce sulama yapmak meyvelerin kolay dökülmelerini sağlayabilir.Derimden hemen hemen sonra kavlatma yapılmalıdır. Bu işlem; -Ayakla çiğneyerek -1500ppm Ethrel uygulaması ile -20-25 cm yığın yapılıp 3-4 gün sonra üzerinden merdane geçirilerek yapılabilmektedir. Yeşil kabuk kalıntıları yıkanmalıdır. Sert kabuk ve için nemini uçurmak için kurutma yapılmalıdır. Amaç; -Sabit ağırlıklı ürün elde etmek -Küf gelişmesi ve iç kararmasını önlemek -Kabukta yapılacak beyazlatmayı kolaylaştırmaktır. Kurutma 32-38 ºC de yapılmalı sıcaklık 43 ºC yi geçmemelidir. Kurutma işleminden sonra %26-28 lik Kalsiyum hipoklorit ve daha sonra %1 lik sülfirik asite daldırılarak beyazlatılır ve kurutulur. Muhafaza Uzun süreli muhafaza için Sıcaklık 4-6ºC olmalı ve nemde %65-75 oranında olması gerekmektedir.İç ceviz olarak muhafaza edilecek ise 4.4ºC ve %2.8-4.0 nemde muhafaza edilmelidir. PEDRO BUDAMA Ceviz budamasında, ağacın genç ya da verim çağında olması göz önünealınır. Genç dalların terbiyesinde, ilerideki meyve yükünü kaldırabilecek güçlü bir dal çatısı oluşturmanın yanında, tacın alt bölümünde sürekli olarak verimli dal oluşumu için bu bölgeye yeterli ışık girişinin sağlanması da amaçlanmalıdır.Meyvelerini yan sürgünlerde oluşturan çeşitler erken verime yatar ve bu nedenle vegetatif gelişme yeterli olmaz.Sürgün gelişimini kuvvetlendirmek amacıyla, çeşidin verim ve vegetatif gelişme özellikleri de dikkate alınarak, 1 yıllık dallarda ¼ veya ½ oranında uç alma yapılmalıdır.Meyvelerini sürgün ucunda oluşturan çeşitlerde ise uç alma kadar, dallarda seyreltme yapılması da önem taşır.Genç ceviz ağaçlarına değişik doruk dallı şekil verilir. Yüksek bir gövde üzerinde almaşlı dizilmiş ve gövdeden çıkış yerleri arasında 25-30cm aralık bulunan 4-5 ana dallı bir taç şekli oluşturulur.Verim çağındaki ağaçlarda ise budama, taç büyüklüğünü kontrol etmek açısından önemlidir. Ayrıca, kuvvetli meyve dalı ve dişi çiçek oluşumunun yanında, meyve iriliği üzerinde de etkilidir.Ağacın yeterli ışık alarak gövde ve ana dallara yakın bölgeden sürekli verim elde edilmesi bakımından, düzenli budama zorunludur.Budamada kuruyan, kırılan dallar kesilir. Sıkışıklık yapan dallar çıkarılır.Budamanın her yıl yapılması, daha hafif kesim yapılmasını ve daha küçük yara oluşturulmasını sağlar.Meyvelerini yan sürgünlerde oluşturan Payne gibi çeşitlerde aşırı meyve oluşumu sürgün gelişimini zayıflatır. Bu nedenle yeni oluşan sürgünlerin önemli bir bölümünde her yıl uç alma yapılması gerekir.Lateral verimliliği orta düzeyde olan Serr ve Tulare gibi çeşitlerde ise uç alma daha az yapılmalıdır.Hartley gibi meyvelerini yan sürgünlerde oluşturmayan çeşitlerde uç alma yerine, birbirine rakip olan dallar seyreltilmelidir.

HASTALIK VE ZARARLILARLA MÜCADELE Ceviz Bakteriyel Yanıklığı Etmeni; Xanthomonas juglandis isimli bir bakteridir. Bakteri yapraklarda küçük, siyah lekeler oluşturur.Hastalıklı yaprakların yan damarları siyahlaşır. Erkek çiçekler esmerleşir ve kururlar.Meyvenin dış yeşil kabuğunda oldukça büyük siyah lekeler meydana gelir. Ceviz içi de esmerleşir ve acır.Nemli havalarda, yaprakların açılan stomalarından girerek parankima dokusuna yerleşir ve orada çoğalır.Bakteri sıcak ve kurağa oldukça dayanıklı olup, güneş ışığından çok etkilenmez. Mücadelesi: hastalıklı sürgünler kesilir, hastalıklı yapraklar toplanır ve yok edilir. Ayrıca çiçekten önce 1 ve çiçekten sonra 2 defa bordo bulamacı atılır.

Kök Kanseri Etmeni; Agrobacterium tumefaciens isimli bir bakteridir. Patojen polifag olup kiraz, vişne, idris, erik, kaysı, şeftali ve ceviz gibi birçok meyve türünün köklerinde zarar yapar. Genellikle kök boğazında ve kalın kökler üzerinde urlar oluşturur.Hastalık topraktan bulaşır. Bakteri, köklerdeki yara ve yarıklardan girer.Bakteri köklerde beslenirken, ağacın üst kısımlarına besin maddesi taşınımı zorlaşır.Bakteri güneş ışığına ve kuraklığa hassastır. Nemli topraklarda hızla büyüyen ağaçlar daha çok zarar görür. Ağaçların yaprakları sararır ve normal büyüklüğüne erişemez. Gelişme zayıflar ve hastalığın ilerlemesiyle ağaçlar kurur.Mücadelesi: Etkin bir mücadelesi yoktur. Bu hastalıkla bulaşık ve fazla nemli topraklarda ceviz fidanı yetiştirilmemeli ve ceviz bahçesi kurulmamalıdır. Hastalıklı fidanlar sökülüp yakılmalıdır.

Ceviz Antraknozu Etmeni; Gnomonia leptostyla olup, bir mantar hastalığıdır. Mantar yaprak, meyve ve sürgünlerde zarar yapar.Mayıs sonu-Haziran başında etkili olmaya başlar ve yaprak dökülünceye kadar etkisini sürdürür. Yapraklar üzerinde 3-5mm çapında siyah lekeler oluşur.Hastalanan ağaçların meyve içleri koyu renkli ve çoğu da buruşuktur.Mücadelesi: Hastalıklı yapraklar toplanarak yakılır. Sonbaharda ağaçlara %2-3’lük bordo bulamacı atılarak bulaşma azaltılabilir. İlkbaharda yapraklar yarı büyüklüğüne ulaşınca 1., tam büyüklüğüne ulaşınca 2. ilaçlama yapılmalıdır. İlaçlamada fungusitler kullanılır.

Kök Çürüklüğü Etmeni: Armillaria mellea mantarı meyve ağacı, orman ağacı, çalı, asma ve bazı otsu bitkilerde zarar yapan bir şapkalı mantardır.Ceviz ağaçlarında köklerde, kök boğazında ve gövdenin alt kısmında zarar yapar. Köklerde, kabukla odun tabakası arasında beyaz bir küf tabakası oluşturur.Yapraklar sararır ve erken dökülür. Sürgün uçları kurur. Hastalığın etkisiyle kökler ölür ve sonuçta ağaç kurur.Mücadelesi: Hastalığın başarı ile uygulanan bir mücadelesi yoktur.İyice hastalanan ağaçlar bütün kök sistemini kapsayacak şekilde sökülür ve çukurunda yakılır. Çukura sönmemiş kireç veya %2’lik formalin dökülür ve kapatılır. Toprak, %2 formalin içeren 10lt su ile sulanır.Bahçedeki sağlam ağaçlar ilkbahar veya sonbaharda taç izdüşümünün herbir m2’si %5’lik karaboya veya %2’lik göztaşı içeren 10lt su ile sulanır.

Phytophthora Çürüklüğü Etmeni: Phytophthora cinsine dahil 70 kadar mantar türü vardır. Ceviz ağaçlarında köklerde ve kök boğazında veya her iki kısımda birden çürüklük yaparlar. Hastalık ilerledikçe, yaprak alanı seyrekleşir ve uç sürgünler kuruyabilir.Köklerin tamamının zarar görmesi halinde ağaç kurur. Mantar nemli topraklarda zarar yapar.Mücadelesi: Ağır topraklarda ceviz bahçesi kurulmamalı ve ceviz fidanı yetiştirilmemelidir. Kimyasal mücadele yeteri kadar etkin değildir.

Ceviz İç Kurdu Cevizin en önemli zararlısıdır. Zararlının adı Laspeyresia pomonella (Cydia pomonella)’ dır.Erken dönemde ceviz içinin zarar görmesine, geç dönemde yeşil meyve kabuğunun lekelenmesine neden olur.Özellikle Payne, Ashley ve Serr gibi erken yapraklanan çeşitlerde önemli zarar yapar. Bölgelere göre mayıs, haziran aylarında birinci neslin ergin çıkışları başlar. Bazı çeşitlerde birinci, bazı çeşitlerde ikinci nesil zarar yapar.Mücadelesi: Meyvelerin çapı 1-1.5cm’ye eriştiği zaman veya ilk kelebek çıkışı saptandıktan 2 hafta sonra 1. ilaçlama yapılır. 2. ilaçlama ise ikinci nesil çıktıktan sonra yapılır.

Ceviz Yaprak Bitleri Aphis juglandis: Ülkemizde zararlı olan yaprak bitlerinden biridir.Yapraklarda ve taze sürgünlerde bitki özsuyunu emerek zarar yapar.Mücadelesi: Yaprak biti zararına uğrayan sürgün ve genç dallar kesilerek yakılır. Bit yoğunluğu fazla ise ilaçlı müdahale yapılır.Chromaphis juglandicola: Genç meyve, yaprak ve sürgülerde zarar yapar. Ağacın gelişme kuvveti, meyve iriliği, meyve kalitesi ve verimi üzerine olumsuz etkide bulunur.Mücadelesi: Zarar görmüş yaprak ve dallar toplanıp yakılır. Yoğun değilse kimyasal mücadele yapılmaz. Böyle durumda, paraziti olan Trioxys pallidus yabani arısından yararlanılabilir.Yaprak bitleri yoğunluğu ilkbaharda artarsa, meyve büyümesi engellenir. Eğer yoğunluk yazın artarsa, hasat zamanında önemli miktarda buruşuk ceviz içi elde edilir.

Nematodlar Birçok türü bulunmaktadır. Ceviz ağaçlarına zarar verenler, toprakta ve köklerde yaşarlar. Ceviz bahçelerinde Pratylenchus spp, Criconemella, Meloidogyne spp. ve Xiphinema spp. cinslerine ait nematodlar saptanmıştır.Mücadelesi: Nematodla bulaşık arazide ceviz bahçesi kurulmamalı ve ceviz fidanı yetiştirilmemelidir.Bahçeye sağlıklı, nematodla bulaşık olmayan fidanlar dikilmelidir. Ayrıca, bahçeler içinde nematod bulunmayan su ile sulanmalıdır.Tüm bu zararlıların dışında, ceviz ağaçlarının gövde ve meyvelerinde kuşlarda önemli ölçüde zarar oluştururlar.

• Günümüzde bazı çeşit veya tiplerin aşılı fidanları 3 yaşından itibaren meyve başlamaktadır.Ceviz ağaçlarından alınan verim; ağacın yaşına, çeşide, ekolojik koşullara ve yıllık bakım işlerine göre değişmektedir.Fidanların 3.-5. yaşından itibaren meyve vermeye başladığı, * 10 yaşındaki ağacın 10-15 kg, * 15 yaşındaki ağacın 40-50 kg, * 20 yaşındaki ağacın 100-150 kg kadar meyve verebildiği gözlenmiştir. ŞEBİN KAMAN-4 MİDLAND FRANQUETTE KAMAN – 1 BİLECİK CHANDLER

Ülkemiz koşullarında ceviz hasadı, bölgelere göre değişmekle birlikte,ağustos sonunda başlar, ekim ayının sonlarına kadar devam eder.Hasat tarihi çeşide, yıla ve bölgeye göre değişir. Yaygın olarak yetiştirilen çeşitlerimiz olmadığı için, belli çeşitlerin hasat tarihlerini bildirmekte mümkün değildir.Pratik olarak meyvenin yeşil etlikabuğu (kal) çatladığı ve sarsmayla meyvelerin yaklaşık %80’inin düştüğü dönemde hasat başlayabilir.Serin nemli bölgelerde, sahil yörelerinde kal çatlaması ile için olgunlaşması aynı dönemde olur.Sıcak ve kurak bölgelerde kal çatlaması, için olgunlaşmasından 3-4 hafta sonra meydana gelir.Kal çatlamasından sonra hasadın gecikmesi, hem iç kararmasının, hem de iç kurdu zararının artmasına neden olmaktadır.Ceviz hasadı elle veya mekanik sarsıcılar kullanılarak yapılır. Hasat genellikle 2 defa da yapılır. 1. hasatta %80’i, 2. hasatta ise geriye kalanlar toplanırlar.Hasattan önce ağaçların altındaki yabancı otların temizlenmesi ve toprak yüzeyinin düzeltilmesi gerekir. Toprak neminin yetersiz olduğu bahçelerde meyveleri düşürmek zordur. Bu nedenle, hasattan birkaç gün önce ağaçların sulanması bu sorunu ortadan kaldırmaktadır.Ceviz hasadının sabahın erken saatlerinde veya akşam serinliğinde yapılması gerekir. Aksi takdirde, günün sıcak saatlerinde hasat edilen meyvelerin iç kalitesi düşmektedir. Kavlatma ve Kurutma Meyveler, yeşil etli kabukları ayrıldıktan sonra kurutulur.

Kavlatma olarak adlandırılan, ceviz meyvesinin yeşil kabuktan ayrılma işlemi değişik şekillerde yapılabilir. Ülkemizde kavlatma işlemi daha çok elle yapılır. Hasat edilenmeyveler ağaçların altında, ceviz kabuk kolay çıkana kadar bekletilir. Fakat, bu şekilde bekletilen meyvelerde iç kalitesi düşmektedir. Kavlatma işlemi farklı şekillerde de yapılabilir. Kavlatılacak meyve miktarı az ise, bunlar sert bir zemine serilerek üzerinde merdane geçirilerek ya da meyveler çiğnenilerek de dış kabuktan ayrılır. Ancak, burada dış kabuğu ince olan çeşitler sakıncalıdır.Dış kabuğu ayırmak için özel aletlerde kullanılabilir.Bir diğer yöntemde, ethrel uygulamasıdır. Yeşil kabuklu meyveler 1500ppm ethrel çözeltisine daldırılır. Sonra meyveler sert bir zemine serilir ve üzerinden merdaneler geçirilerek yeşil kabuktan ayrılır.Yeşil kabuktan ayrılan meyveler, sert kabuk üzerindeki kalıntıları temizlemek için yıkanırlar. Yıkama işi bidon veya beton karıştırıcılarda yapılabilir. Karıştırıcıya 1/3 oranında ceviz ve su ile, 10-12 adet 5-8cm çapında sert taşlar konulur. Karıştırıcı 10-15dak. çalıştırılır ve ardından kalburlara dökülerek, meyveler diğer atıklardan temizlenir.Yıkanan meyveler, sert zemine serilerek gölgeli ve havadar bir yerde kurutulur.TS’ye göre en yüksek nem miktarı; iyi  kurutulmuş kabuklu cevizlerde %8, iç cevizinde %5 olarak kabul edilmektedir.Gerekli görüldüğünde, kurutma işleminde sonra cevizler, %26- 28 kalsiyum hipoklorit veya %1 sülfirik asit içeren çözeltilere daldırılarak beyazlatılır ve yeniden kurutulur.

İç cevizde bulunan yağ oranı %60-75 arasındadır. Bu nedenle,depolama sırasında yağların oksidasyonu veya hidrolizi ile serbest yağ asitlerinin oluşması nedeniyle acıma meydana gelir. Acılaşmayı en aza indirmek için, iç cevizdeki nem oranını %3.5-4.0’e indirdikten sonra depolama yapmak gerekmektedir.İç cevizin depolanması kabuklu cevize göre daha zordur. İç ceviz nem oranı düşürüldükten sonra 4.4°C’de 18 ay, -15 ile -20°C’de de uzun süre muhafaza edilebilirler. İç cevizler ağızları iyice kapatılmış kavanozlarda saklanmalıdır.Kabuklu cevizlerde depolama 21°C’de 4 ay sonra; 1°C’de ise 2 yıl sonra görülebilir.

Cevizler, kabuklu ceviz ve iç ceviz olarak pazarlanabilir. Her iki grupta da meyve kalite özelliklerine göre sınıflara ayrılır.bu sınıflamayı her ülke kendi standartlarına göre yapar. Ülkemiz standartlarına göre kabuklu ve iç cevizler; ekstra, 1. kalite ve 2. kalite olarak gruplandırılırlar.